Nesnelerin İnterneti ve İmalat – 3
Gürcan Banger
Endüstri 4.0 ve Nesnelerin İnterneti (Nİ) makro ve mikro düzeylerde uygulamaları yaygınlaştıkça çeşitli türde ve miktarlarda veri üreten ve yayan makinelerin aygıtların sayısı ivmelenerek artacak. Makineye, aygıta veya sürece bağlı olarak veri hacmi değişse de; bunlar, “Analitikler” adı verilen istatistik ve matematik temelli yazılımlar tarafından analiz edilecek. Buradaki amaç; daha akıllı kararlara, daha etkili ve verimli operasyonlara ulaşabilmektir.
Nİ ile ilgili olarak analitikler önemli bir aşamayı ifade eder. Bu nedenle analitikler konusunu kısaca hatırlamak yararlı olur. Analitikler olarak isimlendirilen disiplin; veri içindeki anlamlı bilişsel desenlerin bulunması, yorumlanması ve iletişimi ile ilgilenir. Bu türden araştırma değerli içeriğe sahip olduğu kabul edilen depolanmış veri yığınları içinde yapılır. Analitikler disiplini; istatistiğin çeşitli konuları, matematik, veri madenciliği, bilgisayar yazılımı, yöneylem araştırması ve nicel araştırma teknikleri üzerine kurulmuştur. Analitik çalışmalar sonucunda elde edilen verilen sunulmasında çoğunlukla (grafikler, resimler, animasyonlar, simülasyonlar, tablolar vb. gibi) görselleştirme yöntem, teknik ve araçları kullanılır. İşletmeler; analitikleri iş-işletme verilerinden elde ettikleri sonuçlar ile kurumsal performansı tanımlamak, öngörmek ve iyileştirmek amacıyla kullanırlar. Analitikler olarak isimlendirilen bütün içinde analize, karara, öngörüye, öneriye ve iyileştirmeye yönelik çok sayıda farklı alt dal bulunur.
Genel bir tespit olarak söylendiğinde; Endüstri 4.0, Nesnelerin Endüstriyel İnterneti ve Akıllı Fabrika gibi farklı isimler alan yeni sistemler yalın üretim ve yönetim felsefesini özümsemiş işletmelerde başarıyla kurulup uygulanabilir.
Sensörler, makineler ve aygıtlardan kaynaklanıp Nesnelerin İnterneti (Nİ) üzerinde akan veriler imalat mekânlarındaki operasyonlar ve gelişmeler hakkında karar vericilere bilgilenme ve karar üretme imkânları sağlar. İmalat hatları ve gidişatı hakkındaki enformasyon, karar vericilerin fabrika verimliliğini artıracak biçimde daha sağlıklı ve veriye dayalı karar üretmelerini kolaylaştırır. Yalın üretim felsefesinde “Gemba Yürüyüşü” olarak isimlendirilen teknik; gerçek geliştirmenin, ancak o işin yapıldığı yerde ve şartlarda gözlenmesi ile sağlanabileceğini öngörür. Bu nedenle fabrika veya üretim yöneticisinin imalat mekânlarında dolaşarak gözlem yapması süreçlerin, operasyonların ve faaliyetlerin iyileştirilmesi konusunda değerli bir enstrümandır. Bir imalat yöneticisi imalat mekânlarında dolaşırken, aynı anda Nİ ve görünebilirlik araçlarından (akıllı telefon, tablet veya giyilebilir teknolojik ürünler gibi mobil cihazlar ve bulutta depolanmış uygulama yazılımlarından) yararlanarak her makinenin verimliliğini izleyebilir. Genelde Gemba Yürüyüşü tavsiye edilen bir teknik olmakla birlikte; bu tür gözlemleri aynı mobilite enstrümanları aracılığıyla karar ve eylem için harcanacak zamanı azaltacak biçimde uzaktan erişimle de yapabilir. Böylece tesis yöneticileri ve imalat personeli bir kumanda odasına bağlı kalmadan gerçek zamanlı enformasyona erişebilir, daha verimli işbirliği sağlayabilir.
