Akıllı Makinenin Farkı Ne? – 2
Gürcan Banger
Güvenlik
Akıllı makine olarak isimlendirilen teknolojik donanımda gömülü olarak bulunacak fonksiyonlardan (farklılıklardan) birisi ‘mahremiyet ve güvenlik’ ile ilgili olacak. Teknolojik verileri koruyacak ve güvenliği sağlayacak donanım ve yazılımın akıllı makinede gömülü olarak bulunması (makinenin bu şekilde tasarlanması), bu cihazın açık İnternet ağı üzerinde güvenle çalışmasını sağlayacak. Ayrıca operatör güvenliğini artırıcı bir rol oynayacak. Böyle bir bütünleşik teknoloji seviyesinde makine ve operatör güvenliği veya üretim hattında iş akışı risk edilerek toplam sahip olma maliyetinin azaltılması yoluna gidilemez. Akıllı makine enformasyon mahremiyeti ve güvenlik şartlarını sağlamak zorundadır.
Akıllı makine üreticileri, makine-operatör-enformasyon güvenliğini sağlamak amacıyla bir kısmı makine üzerinde hazır halde bulunan, diğer kısmı ise ek seçenekler listesinde yer alan bir dizi güvenlik desteği sunabilirler. Ağ bağlantılı olarak işleyen sistemlerdeki veri güvenliği riski pek çok işletmenin bu tür tercihlerin yapılmasında engel olarak gözükebilir. Güvenlik alanında başarılı uygulamalarla bu risk algısının azalacağını öngörebiliriz.
Nesnelerin İnterneti başta olmak üzere çeşitli ağ bağlantıları söz konusu olduğunda güvenliğin değişik biçimlerde ele alınmak durumundadır. Güvenlik konusu donanım, yazılım ve hizmetler alanlarında ayrı ayrı ve çok katmanlı olarak ele alınmalıdır. Güvenlik konusu akıllı makine donanımı, bu cihazın üzerindeki yazılım, ağ bağlantısı ve kullanım yeterliliği düzeylerinde üreticiden kullanıcıya kadar geniş bir perspektifte söz konusu olacaktır. Dolayısıyla güvenlik konusunun özellikle kullanıcı (operatör) açısından bir eğitim ihtiyacı anlamına geldiğini de söylemeliyiz.
Bağlantılılık
Yukarıda sözü edilen güvenlik riskinin önemli bir kısmı, akıllı makinelerin geniş ağa bağlanıyor olmasından kaynaklanır. Diğer yandan bir cihazın akıllı makine olarak üstün nitelenmesinin dayanaklarından birisi iletişim yapabilme becerisidir. Böylece akıllı makine geleneksel cihazların ve otomasyonun ötesine geçerek veri paylaşımı yapabilme ve üretim planlamasına katkı verebilme yeteneğini elde eder. Akıllı makine türü ile işletmedeki operasyonel ve bilişsel teknolojiler birbirine eklemlenme fırsatını yakalar. Bunun anlamı envanter (stok) denetimi, operatör çizelgeleme, bakım planlama, enerji yönetimi, ürün değiştirme gibi işletme beklentilerinin yerine gelmesidir.
Yeni çağın en önemli gelişmelerinden birisinin mobilite olduğunu söyleyebiliriz. Akıllı telefonlar, tabletler, taşınabilir bilgisayarlar ve giyilebilir teknolojik ürünler verilere İnternet üzerinden herhangi bir anda ve ortamda erişebilme imkânı yarattı. Bu çerçevede yöneticiler, mühendisler ve operatörler herhangi bir fiziksel mekâna veya sabit cihaza bağımlı kalmadan üretim ortamındaki nesnelerle kolayca veri alışverişinde bulunabiliyor. Böylece arıza tespiti, uzaktan yönlendirme veya rehberlik yapma gibi ihtiyaçların sağlanması mümkün oluyor. Sonuçta; işletmenin ve üretim ortamının toplam performansının artacağı öngörülüyor.
Esneklik
2000’li yıllarda bilişim ve iletişim alanındaki en önemli gelişmelerden birisi ‘tak-kullan’ özelliğine sahip donanımın tasarlanıp üretilmesi oldu. Akıllı makinelerin büyük ağa bağlanmasında veya ağdan çıkarılmasında kolaylıklar olması zaman ve kaynak kaybını önler. Bu tür ‘ekle-çıkar’ özelliği Endüstri 4.0 olgusunun birincil özelliklerinden birisidir.
Esneklik bağlamında akıllı makineler için iki özellikten daha söz edebiliriz. Akıllı makinelerin gömülü veya yüklenebilir yazılım özelliklerine dayalı olarak bu özelliklerden ilki bu makinelerin modüler yapıda ve ikincisi yeniden kullanılabilir tasarımlı olmalarıdır. Bu üç özellik (‘tak-kullan’, modülerlik ve yeniden kullanılabilirlik özellikleri) çağdaş makine tasarımının temel ilkeleri arasında sayılır.
