İşletmede Takım Kurmak – 2
Gürcan Banger
Kurulacak takımın görevlerinin belirlenmesinin ardında sıra takıma vizyoner bir yön oluşturmaya gelir. Takımın vizyonu açık, anlaşılır, paylaşılmış, kurucu liderlik tarafından görüşülmüş, ulaşılabilir ve geleceğin ileri hedeflerine evrimleşebilir nitelikte olmalıdır. Bu sayılanların, vizyonun sağlaması veya bünyesinde barındırması gereken bazı özellikler olduğunu söyleyebiliriz.
Takım Vizyonu
Stratejik planlama ve toplam kalite belgelendirme çalışmaları sırasında çok rastlanan faaliyetlerden birisi işletmenin vizyon ve misyon ifadelerinin belirlenmesidir. Faaliyet sonunda ortaya çıkan ifadelerle ilgili yaygın gözlenen sorun, (genelde kopyala – yapıştır yoluyla) oluşturulan cümlelerin yeterince açık olmayışı ve çalışanlarca anlaşılma zorluğudur. Takım çalışması açısından bakıldığında vizyon ifadesi takımın amaçları, hedefleri ve eylemlerinin açık biçimde belirlenmesine katkı vermelidir. Eğer takım üyeleri paylaşılan yönelimler, değerler ve nedenler konusunda yeterince aydınlatılmış ve bilgili değillerse takımın vizyonunu belirlemekte ve izlemekte zorluklarla karşılaşırlar. Bu tür sorunlar yaşamamak için takım üyeleri arasında değerlerin ve yönelimlerin etkili iletişimi gerekir. Bu iletişim sayesinde vizyonu oluşturan doğru sözcükleri bulmak ve cümle yapısını oluşturmak mümkün olur.
Bir işletmede vizyonun paylaşılma başarısını tespit etmek için kolay bir sınama önerebilirim. İşletmede rasgele seçtiğiniz üç kişiye işletmenin vizyonunun olduğunu (gelecekte ne ve nerede olmak istediğini) sorun. Eğer sorduğunuz çalışanlar size birbirini andırır cümlelerle cevap veriyorlarsa paylaşılmış bir vizyon olduğunu kabul edebilirsiniz. Aynı yaklaşımı bir takım için de geçerli sayabiliriz. Takım üyeleri sorumlu ve yükümlü oldukları vizyonu ‘ezberlenmiş bir kalıp haline getirmeden’ benzer şekillerde ifade edebiliyorlarsa takımın paylaşılmış ve anlaşılır bir vizyonu olduğunu kabul edebiliriz.
Takımın başarısı paylaşılmış ve anlaşılır bir vizyonu varlığı ile yakından ilgilidir. Takımın vizyonu işletmenin kurumsal amaç ve hedefleri şemsiyesi altında (takımdan gelecekte beklenenler yanında) takım katılımcılarının değer ve inançlarını da yansıtır. Takım vizyonu takım çalışmasında motivasyon sağlayan bir değerli çıktıya ilişkin paylaşılmış fikirdir. Eğer takım üyeleri paylaşılmış bir vizyona sahip değilse, takımdan beklenen yaratıcı çıktıların oluşması için gereken bireysel beceri, uzmanlık ve yetenekler havuzu oluşmaz. Bu havuzun oluşumu işleme yönetimini takım çalışmasına yönelten önemli güdülerden birisidir.
Takımın ilk kez oluşturulması sürecinde takım üyeleri ortak değer ve yönelimlere sahip olmayabilir. Farklı bireysel çalışma geleneğinden gelen çalışanların daha başlangıçta aynı değer ve yönelimleri paylaşmıyor olması olağan bir durumdur. Bu farklılığın giderilerek üyelerin bir ortak paydada buluşmaları vizyonun takım üyeleri içinde görüşülmesine bağlıdır. Eğer vizyon bir ortak çalışma ve karşılıklı iletişim aracılığı ile üretilmezse (örneğin değerler, yönelimler ve vizyon ifadesi sadece yönetim veya takım lideri tarafından oluşturulursa) bu durumda paylaşılmış bir vizyon olma ihtimali ve yaratıcılığa katkısı düşer. Değere yönelik hedeflerin ve yönelmelerin takım içinde paylaşımı ise beklenen yaratıcılığın ve yükümlülüklerin başarılmasının önünü açar.
Değişimin evrimleşmeye paralel olarak süreklilik kazandığı bir zaman dilimini yaşıyoruz. Önceden belirlenmiş hiçbir strateji, plan, program veya ifade olduğu gibi kalmıyor. Bu ‘değişim kuralı’ takımın vizyonu için de geçerlidir. Takım vizyonu; işletmenin ilke ve değerleri şemsiyesi altında katılımcıların insani değerlerini, beceri ve uzmanlık alanlarını, beklentilerini ve inançlarını yansıttığına göre (ki bunlar da değişime uğrayacaktır) vizyon evrimleşmeye açıktır. Bu nedenle takım vizyonunun takımın gelişimine bağlı olarak gözden geçirilmesi gerekir.
